Een geannoteerde bibliografie kun je handmatig bijhouden of via een referentiebeheerprogramma zoals Zotero (gratis en open source), Mendeley of EndNote (zie website UB). Als je geen computerprogramma gebruikt, zorg dan dat je de artikelen op een logische manier opslaat op je computer zodat je het overzicht bewaart.

Of je het nu handmatig aanpakt of met hulp van een programma, het achterliggende principe is hetzelfde: je houdt op een gestructureerde manier bij wat je al hebt gevonden en gelezen, zodat je het een paar weken later niet nogmaals hoeft te lezen (voor een groter onderzoek zoals een scriptie lees je vaak zoveel dat een goed overzicht essentieel is voor de uitvoering van het onderzoek). In de geannoteerde bibliografie kun je makkelijk terugvinden waar een bron over ging en wat de kernargumenten waren en je kunt bijhouden hoe verschillende artikelen met elkaar verbonden zijn.

In een geannoteerde bibliografie houd je per artikel het volgende bij:

• Wat is de inhoud van het artikel? (Gebruik enkele zinnen om het hoofdargument, de probleemstelling, methode en casus, in eigen woorden samen te vatten)
• Wat zegt dit artikel over jouw onderwerp? (Op welk niveau je dit bespreekt hangt af van de fase van je onderzoek waarin je zit)
• Hoe verhoudt dit artikel zich tot de andere artikelen in je geannoteerde bibliografie? (Vullen artikelen elkaar aan of presenteren ze een contrasterende benadering? Kruisverwijs hier naar de andere relevante artikelen)
• Waarom is dit artikel relevant voor jouw onderzoek? (Beschrijf dit in enkele zinnen in je eigen woorden)

De geannoteerde bibliografie geeft een overzicht van de relevante literatuur voor jouw onderzoek en helpt bij het verder opzetten van het eigen onderzoek en de verslaglegging.

Met een literatuurstudie breng je in kaart van wat er al is geschreven over jouw onderwerp. De literatuurstudie kan een afzonderlijk eindproduct zijn waar je bijvoorbeeld de verschillende wetenschappelijke debatten rondom jouw onderwerp beschrijft. Hiermee maak je niet alleen inzichtelijk welke thema’s, concepten en theorieën – inclusief geografische locaties, schaalniveaus, methoden etc. – onderzocht zijn, maar ook hoe de verschillende artikelen met elkaar verbonden zijn en welke zaken minder aandacht hebben gekregen in de literatuur. Aan de hand hiervan kun je bestaande kennishiaten (research gap) identificeren.

Naast literatuurstudie als afzonderlijk product, kan een literatuurstudie ook een middel zijn om tot een hoofdvraag te komen en de maatschappelijke en wetenschappelijke relevanties van je onderzoek te onderbouwen, je theoretisch kader vorm te geven, of je methodologische keuzes te beargumenteren. De literatuurstudie geeft inzicht in het bredere debat en helpt om jouw eigen onderzoek te onderbouwen.

Met het schrijven van een literatuurstudie doe je vaardigheden op die niet alleen nuttig zijn tijdens de studie maar ook na de studie. Als beleidsmedewerker of adviseur bij een gemeente kun je bijvoorbeeld worden gevraagd om een stapel beleidsdocumenten door te nemen en inzichtelijk te maken welke beleidskeuzes over een bepaalde periode zijn gemaakt. Je bent onder andere in staat om op een efficiënte manier door een groot aantal bronnen te gaan en waar nodig je zoek- en leesstrategie aan te passen om tot een zo volledig mogelijk overzicht of tot de kern te komen op een bepaald thema. Dit overzicht kun je op een gestructureerde manier op papier zetten waarbij de lezer goed kan volgen wat er al over een bepaald onderwerp is geschreven.

Wanneer je onderzoek doet, bouw je voort op wat er al gedaan is. Het doen van een literatuurstudie kan je helpen om jouw onderzoek te positioneren in het bredere wetenschappelijke en maatschappelijke debat. Je hebt immers in kaart gebracht wat het huidige debat is met betrekking tot jouw onderwerp en die informatie kun je gebruiken om je argumenten te formuleren en de lezer te overtuigen van het nut van jouw onderzoek. Dit vraagt om een kritische bril wanneer je de geselecteerde bronnen doorleest en selecteert.

Let op: een literatuurstudie staat niet gelijk aan een systematisch literatuuronderzoek (zie link: Systematisch literatuuronderzoek – Systematisch literatuuronderzoek – Hanze Library Guides at Hanze University of Applied Sciences-Hanzehogeschool ) en ook niet aan een theoretisch kader.